Biodiversidade ameazada

Categorización da Flora Urbana - Xeobotánica curso 2022-2023

Blogue para a actividade de avaliación continua sobre a Flora Urbana, da materia de Xeobotánica (4º curso, 2022-2023 do grao en Bioloxía da USC).
O blogue é un recurso pedagóxico para fomentar a participación en grupo, facilitando o fluxo de información entre docente e alumnado, así como a monitorización dos avances. Segue a metodoloxía pedagóxida do ensino situado.
Cada grupo realizará unha entrada no blogue sobre a súa área de traballo, onde identificará o tipo de hábitat urbano, inventariará as especies presentes de flora vascular (como mínimo) e describirá todos os aspectos que considere relevantes dunha perspectiva bioxeográfica, evolutiva ou ecolóxica. En máis detalle:

1- Identificación das especies presentes, e indicando a abundancia relativa das mesmas ou polo menos das máis significativas. Unha opción é falar da cobertura (en %) que as especies teñen no espazo escollido.

2- Caracterización bioxeográfica das especies (se son, dentro das autóctones, endémicas ibéricas, euroasiáticas, de ampla distribución global, se son alóctones, que orixes predominan).

3- Realizar o espectro biolóxico (a % relativa de de formas de vida ou tipos biolóxicos: terófitos, hemicriptófitos, caméfitos, ...,

4- Para alén do anterior, o alumnado ten liberdade para ampliar a análise como considerar. (Por exemplo, % de especies con diferentes metabolismos da fotosíntese (C3/C4/CAM), a análise de relevancia taxonómica por familias, etc..)

Blogs

>

Categorización da Flora Urbana - Xeobotánica curso 2022-2023

Volver

Muro parte traseira da Facultade de Bioloxía USC

Coordenadas do muro: 42.874415, -8.556358 - 42.874407, -8.556431

O muro está situado na rúa que pasa por detrás da Facultade de Bioloxía. En canto ao tipo de hábitat, trátase dun hábitat J1.3 segundo o código da EUNIS (European Nature Information System), que se corresponde cun hábitat de edificios públicos urbanos e suburbanos.

É un muro bastante heteroxéneo cunha alta riqueza de especies e está feito de rochas graníticas.

Especies identificadas:

  1. Geranium robertianum
  2. Cymbalaria muralis
  3. Silene latifolia
  4. Sonchus oleraceus
  5. Chelidonium majus
  6. Parietaria judaica
  7. Fumaria muralis
  8. Mercurialis annua  
  9. Oxalis pes-caprae
  10. Umbilicus rupestris
  11. Pentaglottis sempervirens
  12. Galium divaricatum
  13. Polypodium cambricum
  14. Erodium moschatum
  15. Acacia melanoxylon 

 

Observadores: Roberto Mourente Blanco, Paula Seoane Souto, Silvia Pérez Vidal, Ana Saavedra Besada y Verónica Vázquez Pereiras.

Gran parte das especies deste muro son ruderais porque están adaptadas a vivir en ambientes antropizados.

Entre as especies observadas no muro hai dúas especies incluidas no Catálogo Español de Especies Invasoras, Oxalis pes-caprae e Acacia melanoxylon

En canto a Oxalis pes-caprae, é unha especie procedente da rexión do Cabo, en Sudáfrica, que se introduciu na Península Ibérica por dispersión antropócora, polo comercio co norte de África. A gran maioría das poboacións introducidas presentan unha dotación pentaploide, polo que non poden dar descendencia viable. Por conseguinte, a especie só se pode reproducir pola vía asexual mediante bulbillos, xerando poboación clonais.

Por otro lado, a Acacia melanoxylon é orixinaria do sudeste de Australia e Tasmania e introduciuse en Europa por motivos ornamentais e para a produción forestal. En Galicia produce a fragmentación dos hábitats e compite coas especies autóctonas debido a características biolóxicas como o seu rápido crecemento, capacidade para fixar nitróxeno, gran adaptabilidade a diferentes hábitat e elevada produción de sementes con tasas de xerminación elevadas e cunha viabilidade moi alta, xa que forma bancos de sementes moi duradeiros; ademáis, produce sustancias alelopáticas. Aunando todas estas características, as acacias son capaces de desplazar ás especies nativas dos ecosistemas.

Como curiosidade, esta especie é capaz de reducir os niveis de microbiota do solo provocando unha diminución da descomposición de materia órganica, o que limita o reciclado de nutrientes.

 

Datos das especies:

Geranium robertianum

É unha especie eudicotiledónea que pertence á familia Geraniaceae. É unha especie nativa con distribución eurosiberiana.

É unha planta de tipo terófito con metabolismo C3. Ten polinización entomófila e produce froitos mericarpos que se dispersan por autocoria.

 

Cymbalaria muralis

É unha especie eudicotiledónea que pertence á familia Plantaginaceae. É nativa da conca mediterránea, mais actualmente é subcosmopolita. É unha planta de tipo caméfito con metabolismo C3. Ten polinización entomófila e produce froitos que se dispersan por autocoria.

 

Silene latifolia

É unha especie eudicotiledónea que pertence á familia Cariofilaceae. É unha planta nativa con distribución holártica. É de tipo hemicriptófito con metabolismo C3.

Ten polinización entomófila, sendo polinizada por lepidópteros nocturnos. Produce froitos dehiscentes que se dispersan por autocoria.

 

Sonchus oleraceus

É unha especie eudicotiledónea que pertence á familia Asteraceae. É nativa da conca mediterránea e Europa, polo que se considera autóctona de Galicia. Actualmente, ten unha ampla distribución global.

É unha planta anual ou bienal, de tipo terófito. Produce froitos que son aquenios indehiscentes que se dispersan por anemocoria.

 

Chelidonium majus

É unha eudicotiledónea da familia Papaveraceae. É unha especie nativa con distribución holártica.

É unha planta perenne de tipo hemicriptófito. Ten polinización entomófila e produce froitos dehiscentes que se dispersan por autocoria ou mirmecocoria (mediante formigas).

 

Parietaria judaica

Esta especie é unha eudicotiledónea da familia Urticaceae. Ten orixe mediterránea, pero actualmente ten unha distribución subcosmopolita.

É unha planta perenne de tipo caméfito. Ten polinización anemófila e produce polen altamente alérxeno. Produce froitos que se dispersan por zoocoria.

 

Fumaria muralis

Esta especie pertence á familia Papaveraceae e está presente no oeste de Europa, polo que se considera autótona en Galicia. O seu tipo biolóxico é terófito, posto que trátase dunha planta anual.

 

Mercurialis annua  

Esta planta está dentro da familia Euphorbiaceae e distribúese ao longo da zona mediterránea, polo que tamén se considera autótona. Tamén é unha planta anual, polo que é un terófito.

 

Oxalis pes-caprae

Esta especie é da familia Oxalidaceae e é orixinaria de Sudáfrica, pero está amplamente distribuida a nivel global, polo que é unha especie alóctona no noso territorio. Trátase dun xeófito, é dicir, pasa a época desfavorable no solo.

 

Umbilicus rupestris

É unha especie herbácea pertencente á familia Crassulaceae. É unha planta suculenta orixinaria da conca mediterránea. Ten distribución holártica e prosperan en ambientes urbanos e ruderais.

O seu rango de crecemento atópase no sur e oeste de Europa, a miúdo crecendo en paredes sombreadas ou en gretas de rochas húmidas nas costas atlántica e mediterránea, pero con grandes penetracións terra adentro. O seu hábitat é o dos litosolos, preferentemente silíceos, húmidos, umbríos e frescos constituídos por paredes e gretas de rochas dende o chan ata 1200m.

É unha especie de tipo hemicriptófito.

 

Pentaglotis sempervirens

É unha especie da familia Boraginaceae. Está presente no suroeste de Europa, pero tamén como naturalizada no centro e norte do continente europeo. Na península Ibérica, atopámola na zona central e no cuadrante noroeste, incluíndo as catro provincias da comunidade autónoma de Galicia, onde abunda.

Vive sobre solos frescos e nitrificados, xeralmente ácidos.

É unha especie de tipo hemicriptófito

 

Galium divaricatum

É unha planta da familia Rubiaceae. Vive en rexións temperadas, no sur de Europa, suroeste de Asia e noroeste de África. Atópase dispersa pola península Ibérica e Baleares.

É unha planta de tipo terófito.

 

Polypodium cambricum 

Especie da familia Polypodiaceae. Presente en aciñeirais, carrascais e sobreirais; gretas de rochas e acantilados; superficies rochosas; paredes secas; muros e zonas sombrías. Distribuída no litoral Mediterráneo e Illas Baleares maioritariamente aínda que está tamén naturalizada na nosa comunidade. Trátase dun xeófito, é dicir, pasa a época desfavorable no solo.

 

Erodium moschatum 

Especie da familia Geraniaceae de tipo eudicotiledónea. Habita en terreo cultivado, zonas baldías e terreos areosos. A súa caracterización bioxeográfica é extensa: W e S de Europa, norte de África, SW de Asia. Está naturalizada en América e Australia. Presente en toda a península. Trátase dun terófito con metabolismo C3 con polinización entomófila e cunha dispersión de froitos chamada autocoria. 

 

Acacia melanoxylon 

Especie da familia Fabaceae de tipo eudicotiledónea. Habita en sotobosques e zonas costeiras. É nativa do este australiano e cultivada en todo o mundo, principalmente en climas fríos. É unha especie alóctona. Trátase dun macrofanerófito perennifolio con metabolismo C3 con polinización entomófila e cunha dispersión de froitos chamada ornitocoria. É un metafito holoagriófito. 

O seu caracter invasor acrecéntase despois dos incendios, xa que o lume estimula a xerminación das sementes. A degradación e perturbación da cuberta vexetal favorecen a súa expansión. 

 

Gráficas

Na gráfica 1 (imaxe 17) represéntase a frecuencia coa que os individuos dunha especie aparecen no muro. Cando se levou a cabo o muestreo para determinar a cantidade de individuos presentes, hobo catro especies que xa desapareceran porque pasara a súa época favorable; esas especies teñen un cero por valor no gráfico.

Na gráfica 2 (imaxe 18) represéntase a porcentaxe relativa de cada tipo biolóxico presente no muro. O predominante é o terófito, que representa case a metade delas.

©

Comentarios

  • Miguel Serrano
    Moi ben! A "saponaria" ten toda a pinta de ser Silene latifolia, unha cariofilácea frecuente en hábitats deste tipo. O Galium sería Galium divaricatum. POnhedes que a hedra é Hedera helix. Estades seguras, por que? Algúns nomes de especies están mal escritos, mais no catálogo de especies de biodiversidade.eu podedes encontrar o nome correcto. Lembrade hai que introducir polo menos unha observación de cada espécie presente na base de datos de biodiversidade.eu, e na ficha de observación vinculalo ao proxecto de flora urbana de xeobotánica.

Últimos posts

  • Muro da Facultade de Bioloxía

    La localización del muro es en la zona trasera de la Facultad de Biología. La parte del muro escogida para el estudio de flora urbana está sometida a una fuerte insolación durante el día....

  • Muro en Estrada San Lourenzo

    Nuestra zona se encuentra bajando la Residencia Monte da Condesa, en la calle Estrada de San Lourenzo.

    Coordenadas: 42,87787 º N; 8,55822 º O.

    Especies:

    -Umbilicus rupestris: También...

  • MURO ZONA FACULTAD DE FARMACIA

    El lugar escogido para muestrear se encuentra en un lateral de la Facultad de Farmacia cuyas coordenadas son: 2º52´31,6´´N ; 8º33´20,4´´W, en la Avenida de Novoa Santos.

    Integrantes del...