Xustificación

Ademais  dos  nomes  que  os  seres  vivos  teñen  en  cada  lingua  (nome vernáculo), todos os organismos vivos posúen un nome científico, que consiste en dúas palabras en latín e escritas en letra cursiva. A primeira palabra indica a que xénero (unha categoría taxonómica) pertence ese organismo e a segunda palabra identifica a especie dentro do xénero.

Por exemplo: Pinus pinaster (piñeiro bravo ou piñeiro do país) pertence ao xénero Pinus, no que tamén temos Pinus pinea (piñeiro manso ou piñeiro cernil), Pinus halepensis (piñeiro do Alepo), Pinus sylvestris (piñeiro silvestre) e outros.

Esta nomenclatura binomial foi establecida polo científico Carlos Lineu a finais do século XVIII. Hoxe  é  de  uso  xeneralizado,  de  maneira  que  todos  os  organismos  vivos  teñen  un  nome científico único, inconfundible e universal (igual para todas as linguas).

Por  exemplo,  o carballo  (galego-portugués)  ten  moitos  nomes  noutras  linguas:  roble  (español),  chêne (francés), oak (inglés), roure pènol (catalán) ou stieleiche (alemán), pero só un nome científico: Quercus robur.

Existen  normas  para  darlle  o  nome  científico  a  unha  nova  especie.  Algunhas  veces  eses nomes son unha homenaxe a un científico singular. Por exemplo, a Armeria merinoi leva o seu nome en honor a Baltasar Merino (1845-1917), botánico autor da primeira (e única) flora de Galicia; ou a Ornithogalum broteroi, dedicada a Félix de Avelar Brotero (1744-1828), pai da botánica en Portugal que publicou en 1804 a Flora lusitánica, primeiro inventario da flora portuguesa.

Na rede:

-      Máis información de Brotero:  http://cvc.instituto-camoes.pt/ciencia/p6.html

-      Máis información de Merino: http://gl.wikipedia.org/wiki/Baltasar_Merino

A distinción entre especies de plantas faise tradicionalmente  de acordo coa súa morfoloxía  e outras características  do ciclo vital (p. ex. época de floración), aínda que en tempos recentes outro  tipo  de  caracteres  (número  de  cromosomas  ou  análise  do  ADN)  están  a  ser  máis utilizados.

E se por un momento  xogamos  a ser científicos?  Acabamos  de descubrir  unha nova especie de planta! Como é? Que nome lle pomos? Que propiedades ten?

Desenvolvemento

-      Organizar o alumnado en pequenos grupos.

-      Presentar o concepto de nome científico.

-      Entregar  a  cada  grupo  follas  con  deseños  de  diferentes  formas  de  follas,  flores, froitos... (ver sección de recursos).

-      Convidar  a cada grupo a que imaxine  (e deseñe en papel) a súa propia especie  de planta, o seu caule, as súas follas e flores, os seus froitos, e que invente o seu nome.

Optativo:

-      En lugar  de entregar  papeis  con deseños  de follas,  caules,  raíces...,  pódese  programar  unha saída ao patio da escola e facer unha recollida de material vexetal e logo usalo como modelo.

Obxectivos

- Facer unha aproximación á nomenclatura científica.

- Observar   a   enorme   diversidade   morfolóxica   que   existe   nas plantas.

- Estimular a imaxinación e a creatividade.

Competencias

- Competencia en comunicación lingüística.

- Competencia no coñecemento e interacción co mundo físico.

- Competencia cultural e artística.

- Competencia para aprender a aprender.

Duración

Material

Fichas  impresas  con  esquemas  de  diferentes  tipos  de  raíces, caules,  follas,  flores...  ou ben dispoñibilidade  de acceso  á internet para consultar imaxes.

Recursos

Ligazóns  onde  se  poden  ver  deseños  e fotografías  de  diferentes formas de follas, caules, flores, cores...

-      http://plants.ifas.ufl.edu/education/images/a_glossary_leaf_shapes.jpg

-      http://www.vplants.org/plants/glossary/plate01.html

-      https://charge.wisc.edu/botany/sales.asp#posters