DESCRICIÓN E BIOLOXÍA

Reino: Plantae

Subreino: Tracheobionta

División: Magnoliophyta

Clase: Magnoliopsida

Subclase: Asteridae

Orde: Lamiales

Familia:Plantaginaceae

Xénero: Plantago

Especie: Plantago lanceolata

Nomes comúns:

Antén, argadillo, cinco venas, correola, diantel, flor da mensida, herba das sete costuras, folla de sete costillas, follas de cinco venas, lantel, lantén, lingua de mixón, lingua de ovella, lingua de vaca, lentén, lentén largo, liantel, lintén, llantaina, llantel, llantén, llantén de follas de lanza, llantén de folla estreita, llantén menor, llanter, llanté, llantén, llantén de cinco nervios, llantén de sete nervios, llantén lanceolado, llantén pequeno de cinco-nervios, llantén silvestre, llentel, llentén, picadera, plantaina, plantaina de follas estreitas, plantaina menor, plántago, rampetes.

Descrición:

É unha herba perenne cun rizoma corto xeralmente vertical e raíces non engrosadas que pode chegar aos 30 cm de altura. As follas atópanse nunha ou varias rosetas basais, lanceoladas, agudas, de enteiras a denticuladas, con entre 3- 7 nervios e pecíolo ás veces pouco marcado. Poden presentar follas glabrescentes ou lanuginosas, con pelos de ata 1,5 mm.

A espiga vai dende os 5 aos 50 mm de alto e de ancho de 5 a 13 mm, de ovoide a cilíndrica ou cónica compacta. As brácteas medias e superiores son máis pequenas que as inferiores.

Os sépalos miden entre 2 e 3 mm e son diferentes entre si, de glabros a pubescentes ou moi densamente pubescentes, con pelos de ata 1 mm. Os anteriores son máis ou menos planos, máis ou menos agudos, soldados en case toda a súa lonxitude, cos 2 nervios medios máis ou menos paralelos e estreitos que case alcanzan o ápice e marxes escabiosos; os posteriores están soldados só na base, aquillados, con nervio medio estreito que alcanza o ápice e marxes escabiosos máis ou menos anchos.

A corola ten un tubo de 2-3 mm, liso e glabro; uns lóbulos de 2 x 1,15 mm de media, ovado-lanceolados, aciculados e glabros.

As anteras son amarelentas con filamentos pardos. Froito con dúas sementes, tamén glabro. Esas sementes, de 2-3 mm x 0,8-1,5 mm, son naviculares e canaliculadas na cara interna.

Nº DE CROMOSOMAS

Plantago lanceolata é unha especie diploide (2n) que, no seu estado de diploidía posee 12 cromosomas (6 en haploidía).

FENOLOXÍA

Medra dende mediados ou fins de verán, comeza a florecer ao comezar a primavera e frutifica ata mediados do outono.

DISTRIBUCIÓN

Presenta unha distribución Holártica. A súa área de orixe é Eurasia, a conca mediterránea. Adventicia e naturalizada en América, África do Sur e Oceanía. Distribución case cosmopolita. En toda a Península Ibérica salvo o sureste semiárido e as Illas Baleares. O lugar onde foi citada máis veces é Castela e León.

Ubícase en hábitats ruderais sobre todo onde se concentra bastante a humidade, como nos canais de rego e xardíns, baldíos, cultivos perennes e outros. Algúns exemplos específicos destes hábitats son:

 

• Prados pobres de sega de baixa altitude; de sega de montaña; ou sobre sustratos calcáreos, turbosos ou arcillo-limónicos. Tamén en prados calcáreos kársticos ou basófilos, así como en prados secos seminaturais ou matorrais. Incluso pode aparecer en prados vivaces de montaña de pequena talla propios de solos ácidos profundos sempre con certa humidade durante todo o ano.

• Dunas fixas descalcificadas atlánticas e depresións intradunais húmedas.

• Acantilados con vexetación das costas mediterráneas con Limonium endémicos.

• Roquedos silíceos con vexetación pioneira do Sedo-Scleranthion ou do Sedo albi-Veronicion dillenii.

• Zonas subestépicas de gramíneas e anuais.

CONSERVACIÓN

Poboación

Plantago lanceolata é unha especie protexida, que na lista vermella de UICN para España catalógase como especie de preocupación menor (LC). A súa tendencia poboacional é estable, sen alteracións significativas.

Factores de ameaza

Algúns factores de ameaza son a modificación e mellora dos camiños, a crecente expansión urbanística, o aumento das prácticas intensivas de cultivo, a crecente sequía e a acidificación do solo.

Algúns insectos asociados a esta planta supoñen unha ameaza se o seu número é elevado. Aspilapteryx tringipennella, Dysaphis plantaginea (ambas atacan as follas) e Homoeosoma sinuella (ataca as raíces). Son as tres especies de insectos que poderían supoñer un perigo para Plantago lanceolata se a cantidade de individuos supera a soportada pola planta.

Medidas de conservación

Tendo en conta que Plantago lanceolata non é unha especie en perigo, polo momento no hai que tomar medidas de conservación importantes. Non obstante, algunhas medidas que se poderían levar a cabo en caso de ser necesarias serían a conservación de sementes e reprodución ex situ; seguimentos periódicos da poboación coñecida e recubrimento da zona; creación de novas poboacións en lugares potenciais ou reintrodución nos que foi constatada a súa presencia; cambio de status de protección e inclusión en listados de protección a nivel de España e Europa.0

OBSERVACIÓNS

Non se realizaron observacións de interese.

BIBLIOGRAFÍA

MENÉNDEZ VALDERREY, Juan Luis. Plantago lanceolata. En asturnatura.com [en línea] Num. 79, 12/06/2006 [consultado el 3/6/2024]. Disponible en asturnatura.com. ISSN 1887-5068

MONDRAGÓN PICHARDO, Juana (2009), Malezas de México, Ficha-Plantago lanceolata L. http://www.conabio.gob.mx/malezasdemexico/plantaginaceae/plantago-lanceolata/fichas/ficha.htm

Herbari Virtual del Mediterrani Occidental; Área de Botánica, Departamento de Biología, Universidad de las Islas Baleares; https://herbarivirtual.uib.es/es/general/553/especie/plantago-lanceolata-l-

OCAMPO ACOSTA, Gilberto (2003). Flora del bajío y de regiones adyacentes. Instituto de Ecología, A. C. Centro Regional del Bajío. http://www1.inecol.edu.mx/publicaciones/resumeness/FLOBA/Plantaginaceae120.pdf

https://www.ecoregistros.org/ficha/Plantago-lanceolata&idprovincia=1

 

8 de setembro de 2024