O obxectivo é mellorar o coñecemento da área de distribución de Tuberaria globulariifolia en base á metodoloxia científica, é dicir, en base a cadrículas UTM 10x10 Km. Podes descargar o mapa das cadrículas 10x10 do estado español para Google Earth, na parte superior desta páxina á dereita, deste xeito poderás ver onde corresponde cada cadrícula de xeito exacto.

Na primeira imaxe aparece representado o mapa de cadrículas UTM tal e como se coñece ao inicio do proxecto a finais de Setembro do 2024. O mapa actualizado está en:

https://biodiversidade.eu/catalogo/mapa/tuberaria-globulariifolia-lam-willk-/

HÁBITAT E XEOLOXIA

Para buscar con efectividade novas localizacións de T. globulariifolia deberemos buscar hábitats axeitados tendo en conta os requerimentos da especie en canto a substrato xeolóxico.

HÁBITAT:

Beiras de camiños, taludes, rochedos e solos esqueléticos de monte, secos e con alta insolación.

XEOLOXÍA: IMPORTANTE solicitar descarga de arquivo

En Flora Ibérica o substrato xeolóxico de T. globulariifolia aparece descrito como unicamente como solo ácido.

Coa abundante información actual de puntos exactos e os seus substratos xeolóxicos os requerimentos da especie son distintos: SOLOS ÁCEDOS, BÁSICOS, E ULTRABÁSICOS, AGÁS OS GRANITOS MÁIS ÁCEDOS (=Granitos alcalinos, =Granito de dúas micas).

O MAPA XEOLÓXICO da Xunta de Galiza para GOOGLE EARTH (.kml) pode ser moi útil para identificar os substratos xeolóxicos con gran exactitude, foi modificado do orixinal para que cada substrato teña unha cor homoxénea e recoñecible en todo o mapa. O seu tamaño é bastante grande (256 MB), polo que PARA DESCARGALO SOLICÍTAO AO EMAIL: martinhofiz@gmail.com, deste xeito poderás descargalo mediante un enlace dunha web de descarga de arquivos.

Listado de substratos xeolóxicos con citas numerosas de T. globulariifolia, de máis básico a máis ácedo:

Serpentinita

Gabro

Anfibolita

Lousa

Xisto

Cuarcita

Granitos calcoalcalinos (tipo Granodiorita), no mapa xeolóxico de cor azul celeste.

Substrato xeolóxico con citas de T. globulariifolia moi escasas:

Granitos alcalinos (tipo Granito de dúas micas), na mapa xeolóxico de cor azul escura.

ESPECIES SIMILARES

A especie con aspecto máis semellante a T. globulariifolia é T. lignosa (Syn: Xolantha tuberaria, en Flora Ibérica). A distinción entre estas especies pode facerse todo o ano tendo en conta a lonxitude dos peciolos e a pilosidade das follas. Cando teñen flores a súa apariencia é moi distinta pola diferente cor que adoptan os filamentos estaminais.

Clave de Flora Ibérica:

Tuberaria globulariifolia:

1-Flores con FILAMENTOS ESTAMINAIS NEGROS

2-Lonxitude do peciolo MAIOR OU IGUAL que o limbo foliar

3-Follas coa CARA E ENVÉS CON PELOS RÍXIDOS E ADSPRESOS, ou glabrescentes,  MÁIS DENSOS NA MARXE DA FOLLA E NOS NERVIOS.

Tuberaria lignosa:

1-Flores con FILAMENTOS ESTAMINAIS AMARELOS

2-Lonxitude do peciolo MENOR que o limbo foliar

3-Follas basais coa CARA glabra (glabrescente se son novas), ENVÉS densamente cuberto de pelos estrelados

Fotos de exemplo de T. globulariifolia:

https://www.inaturalist.org/observations/219597840

Fotos de exemplo de T. lignosa:

https://www.inaturalist.org/observations/226045676

Este proxecto ten como fin inventariar a biodiversidade vexetal, fundamentalmente de de plantas vasculares, do entorno urbano de Santiago.

Funciona como ferramenta pedagóxica para o alumnado do Grao en Bioloxía e como mecanismo de participación social nunha plataforma de ciencia cidadá.

Este proxecto é unha colaboración entre a asociación ecoloxista ADEGA (Asociación pola Defensa Ecolóxica de Galiza) e o Concello de Poio.

O Inventario Botánico da Illa será utilizado para documentar a proposta de ENIL (Espazo Natural de Interese Local) que se presentará unha vez concluido o proxecto.

A figura de ENIL é unha interesante opción para a conservación da natureza e biodiversidade local. É unha iniciativa promovida por un Concello que despois é aprobada pola Xunta de Galicia. A sua aplicación concreta en cada lugar é flexible e debe adaptarse ás condicións específicas en cada espazo natural, tendo en conta ás especies e hábitats que a compoñen así como ás actividades humanas dentro da área.

Proxecto sobre a flora urbana de Santiago de Compostela, onde diferentes grupos de alunnas de 4º de Bioloxía da materia de Xeobotánica escollerán algún puntos da cidade e inventariarán a flora espontánea (non se inclúe a flora ornamental).

Proyecto para reunir información de distintas bases de datos (bibliografía, pliegos de herbario, bases de datos precedentes, ...) y observaciones individuales, asociado al proyecto Santolina Evolclim, financiado por la Fundación Biodiversidad (MITECO).
 

Observações de flora do pavimento da cidade de Santiago de Compostela (plantas vasculares e não vasculares).

Coordenador: Pablo Rodeiro

Este proxecto de ciencia cidadá ten como obxectivo principal recoller información sobre a biodiversidade nas montañas de Ancares e Courel, e nos seus territorios limítrofes. 

A Guía de Turismo Científico Roteiros da Ciencia nas Montañas de Ancares e Courel inclúe 50 puntos de interese nos campos da xeoloxía, botánica, zooloxía, ecoloxía e historia. Vencellados aos mesmos propoñemos a participación de cidadáns cientistas que podan achegar observacións das especies que atopen, ou mesmo descubran, nos seus percorridos por estas extraordinaras e singulares montañas lucenses.

Ampliar o catálogo de flora e fauna deste territorio, delimitar a distribución das especies, definir a  fenoloxía da floración e fructificación e observar a súa evolución no tempo, avaliar o estado das ameazas sobre as especies máis fráxiles, son datos que agardamos poderán ser extraídos no futuro, grazas a participación de centos de visitantes.

A plataforma biodiversidade.eu é un punto de partida que pode ser complementado con actividades dirixidas explícitamente a recabar datos concretos. Este tipo de actividades poderán incluir no futuro descobertas da biodiversidade, tamén chamados "Bioblitzs", con público, para inventariar con expertos en cada temática, a biodiversidade dos distintos puntos de interese da Guía de Turismo Científico 

Tamén poderán ser prantexados proxectos no curriculum académico dos centros de ensino da área territorial que abrangue os 16 concellos pertencentes ao acreditado DESTINO DE TURISMO CIENTÍFICO, e que recolle a Guía que tomamos de referencia.

Porén, o máis importante é que se trata dun proxecto público é aberto á participación de todas as persoas que queiran descubrir con maior detalle a riqueza que ofrecen as montañas de Ancares e Courel, convertíndose en actores da divulgación a través do aporte dos seus datos.

Este proxecto participativo de ciencia cidadá quere ser un punto de encontro entre científicos, naturalistas e xestores destes espazos, para contribuír á mellora do coñecemento sobre os recursos naturais do territorio e, á fin, a adopción de medidas de xestión axeitadas para a súa valorización e conservación.

O projeto é simples: indicar lugares onde poder ver diferentes espécies de orquídeas em Compostela (e bisbarra). Junto com as orquídeas, aproveitaremos para indicar outras plantas que acompanham, e também notas sobre o tipo de hábitat onde estám as orquídeas (matogueiras, pasteiros abandonados ou em uso, fragas...?).

A ideia é que o projeto seja aberto, e qualquer pessoa com interesse e ganhas pode achegar mais info.

A imagem que ilustra o projeto é de umha flor de Phalaenopsis , um género de orquídeas que medram sobre árvores em zonas tropicais. Estas orquídeas exóticas som muito mais doadas de topar em floristarias que qualquer das belas espécies nativas da Galiza.

GAL-rag   [ver abaixo PORT-ao | ver abajo CAST | see below ENG]

Froito dun proceso de financiamento colectivo e de voluntariado ambiental, varias hectáreas do Monte Veciñal en Man Común de Froxán (Lousame) están sendo obxecto de intervencións de substitución das masas espontáneas de Eucalyptus globulus (derivadas de sucesivos incendios forestais) por masas de frondosas autóctonas. Centos de "madriñas" fixeron achegas para financiar desde a plantación e coidado dunha soa árbore, até varias cuncas, ferrados ou fanegas, que se identifican con pequenas pedras rotuladas e este inventario de árbores e espazos amadriñados.

PORT-ao

Fruto de um processo de financiamento coletivo e de voluntariado ambiental, vários hectares do Monte Vizinhal em Mão Comum de Frojám(Lousame) estão sendo objeto de intervenções de substituição das massas espontâneas de Eucalyptus globulus (derivadas de sucessivos incêndios florestais) por massas de frondosas autóctones. Centos de "madrinhas" fizeram achegas para financiar desde a plantação e cuidado de uma só árvore, até várias cuncas, ferrados ou fanegas, que se identificam com pequenas pedras rotuladas e este inventário de árvores e espaços amadrinhados.

CAST

Fruto de un proceso de financiación colectiva y de voluntariado ambiental, varias hectáreas del Monte Vecinal en Mano Común de Froxán (Lousame) están siendo objeto de intervenciones de sustitución de las masas espontáneas de Eucalyptus globulus (derivadas de sucesivos incendios forestales) por masas de frondosas autóctonas. Cientos de "madrinas" hicieron contribuciones para financiar desde la plantación y cuidado de un único árbol hasta varias cuncas, ferrados o fanegas, que se identifican con pequeñas piedras rotuladas y este inventario de árboles y espacios amadrinados.

ENG

As a result of a crowdfunding process and environmental volunteering, interventions are taking place in several hectares of the Frojám Commons (in Lousame), where spontaneous stands of Eucalyptus globulus (that are a result of successive forest fires) are being replaced by native hardwood forest. Hundreds of "godmothers" have so far contributed to sponsor individual trees and whole areas (locally called "cuncas", "ferrados" or "fanegas") that are identified with small tagged stones and online inventory of "godmothered" trees and areas.

Referências | Referencias | References

• 21/01/2018: “Placaxe ao eucalipto”: as árbores autóctonas ‘amadriñadas’ xa medran no monte de Froxán (Praza Pública)
• 20/01/2018: Reforestación con frondosas autóctonas en Froxán (TVG [vídeo])
• 20/01/2018: Substitúen eucaliptos en Lousame por máis de 1.000 árbores autóctonas (Galicia Confidencial)
• 20/01/2018: Trocan os eucaliptos por carballos e cereixos en Lousame (Sermos Galiza)
• Unha campaña para amadriñar o bosque comunal de Froxán, en Lousame, recada 8.000 euros en dúas semanas (TVG [vídeo])
• Robles para combatir el fuego y frenar la expansión del eucalipto (El Corrego Gallego)
• Os nenos axudarán a rexenerar un monte con especies autóctonas (Galicia Confidencial)
• El éxito de la campaña para reforestar Froxán adelantó la actuación (La Voz de Galicia)
• La campaña para cambiar eucaliptos por carballos tiene garantizados 1.300 árboles  (La Voz de Galicia)
• Amadriñan 2.000 árbores autóctonas para substituír eucaliptos en Lousame  (GCiencia)
• Máis de 200 persoas financian un bosque autóctono nunha zona inzada de eucaliptos tras os lumes do 2006  (Galicia Confidencial)
• Monte veciñal de Froxán: máis de 200 persoas amadriñan case 2.000 árbores en dúas semanas  (Sermos Galiza)
• En marcha unha campaña en Kukumiku para devolver un monte de Lousame ao bosque galego (Código Cero)
• Cambio un eucalipto por un carballo (La Voz de Galicia)
• Centos de madriñas para mudar dez hectáreas de eucaliptos nun bosque autóctono (Praza)
• Se buscan héroes para reforestar el bosque lousamiano de Froxán (La Voz de Galicia)
• Campaña para desterrar os eucaliptos e recuperar o bosque autóctono no monte Froxán, distinguido pola ONU (Galicia Confidencial)